Wycieczka edukacyjna do Warszawy, w której dnia 18 listopada wzięli udział uczniowie klas 8 pod opieką p. Marii Graczyk, p. Anety Jeziorskiej , p. Jolanty Kuropatwy, przybliżyła miejsca, wydarzenia i bohaterów „Kamieni na szaniec”, czyli Zośki, Rudego i Alka opisanych przez Aleksandra Kamińskiego, jak również pozwoliła poznać historię okupowanej Warszawy i jej mieszkańców.
Pierwszym punktem zwiedzania było Muzeum Powstania Warszawskiego, które pokazuje nie tylko militarne dzieje 63 dni walk, ale także życie codzienne ludności cywilnej. Stawiając kroki po kamiennej posadzce, przenieśliśmy się w czasie do 1944 r. i poczuliśmy atmosferę powstańczej Warszawy. Niezwykłe ekspozycje, w tym broń, mundury, przedmioty codziennego użytku, a także odgłosy walki i spadających bomb, śpiew Powstańców i symboliczne serce bijącej Warszawy zamknięte w murze wywołały w nas wiele emocji.
Następnnym miejscem, które odwiedziliśmy było Mauzoleum Walki i Męczeństwa przy ul. Szucha, dawnej siedziby Gestapo, gdzie przesłuchiwany był Rudy. Obecnie w budynku tym znajduje się siedziba Ministerstwa Edukacji Narodowej. Tam zobaczyliśmy więzienie śledcze, które służyło Niemcom do przesłuchań więźniów z „Pawiaka”. Na układ pomieszczeń składały się m. in. cztery cele zbiorowe zwane „tramwajami” oraz pokój do przesłuchań. Na ścianach pomieszczeń do dziś znajdują się napisy wyryte przez osadzonych. W celi izolacyjnej 6 widnieje na murze napis, który mieliśmy możliwość zobaczyć i odczytać z bliska:
„Łatwo jest mówić o Polsce
Trudniej dla niej pracować
Jeszcze trudniej umrzeć
A najtrudniej cierpieć”
Byliśmy też w II Liceum im. Stefana Batorego, do którego uczęszczali bohaterowie książki. Tam rozpoczęła się przyjaźń Alka, Rudego i Zośki. Wszyscy należeli też do drużyny harcerskiej ,,Pomarańczarnia”. Spacer po liceum odbył się pod kierunkiem licealistki, która opowiedziała o historii powstania swojej szkoły, jej znanych absolwentach oraz o bohaterach książki “Kamienie na szaniec” i o Akcji pod Arsenałem, której przebieg przedstawiono nam na prezentacji multimedialnej w sali muzealnej.
Po zwiedzeniu szkoły z panią przewodnik wyruszyliśmy na miejsce, gdzie zbiegają się ulice Długa, Bielańska i Nalewki. Tam 26 marca 1943 roku odbyła się słynna akcja pod Arsenałem, mająca na celu uwolnienie Jana Bytnara „Rudego” przewożonego po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w Alei J. Ch. Szucha do więzienia Pawiak. Zaplanowana i dobrze przygotowana akcja o kryptonimie Meksyk II…
W Muzeum Więzienia Pawiak, gdzie przetrzymywany był Rudy, usłyszeliśmy opowieści o życiu w najstraszniejszym warszawskim więzieniu. Tam także zobaczyliśmy pierwsze wydanie książki “Kamienie na szaniec”, cele, w których przetrzymywano więźniów oraz przedmioty, które po nich pozostały. W sali reliktów i grypsów wysłuchaliśmy oryginalnych nagrań fragmentów grypsów opowiadających o dramatycznych przeżyciach przebywających tam ludzi. W ciszy i zadumie zatrzymaliśmy się przy pomniku drzewa pawiackiego, na którym rodziny ofiar umieszczały tabliczki epitafijne.
W ten listopadowy dzień złożyliśmy hołd pamięci tym, którzy potrafili „pięknie umierać i pięknie żyć”. To najlepszy sprawdzian naszej wiedzy i patriotyzmu.
