Historia naszej szkoły jest zarazem historią szkolnictwa w naszym rejonie.
140 letnią historię szkoły opracowano na podstawie broszury
„Historia Szkoły w Leśmierzu. Wydanie jubileuszowe z okazji 120 lecia istnienia.”
Historia najnowsza została opracowana przez Panią Elżbietę Okonkoską – nauczycielkę historii.
[Not a valid template]1879 – 1925
Nie posiadamy dokumentu stwierdzającego rozpoczęcie działalności szkoły w Leśmierzu.
Najstarszą wzmiankę na ten temat znajdujemy w słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (Warszawa 1884 r.t.5, s. 156). Brzmi ona: “Jest tu szkoła początkowa fabryczna ewangelicka, z wykładem w trzech językach”.
W Słowniku geograficznym informacje o poszczególnych miejscowościach drukowano wg porządku alfabetycznego. Leśmierz znalazł się w piątym tomie, który ukazał się w 1884 r. Zanim przystąpiono do wydawania Słownika (t. l w 1880r) kilka lat gromadzono informacje o miejscowościach (patrz1.1 , przedmowa z listopada 1879r). Zatem notatka o funkcjonującej szkole fabrycznej w Leśmierzu została sporządzona najpóźniej w 1879 roku.
Wydaje się, że nauczanie szkolne odbywało się tu jeszcze wcześniej. W świetle posiadanych dokumentów nie jesteśmy dziś w stanie tego udowodnić.
Szkoła fabryczna w Leśmierzu przyjmowała dzieci robotników pracujących w fabryce i rolnym majątku cukrowni bezpłatnie. Uczyła czytania , pisania, rachunków i katechizmu. Przy szkole istniała także ochronka, w której matki zostawiały małe, nie uczące się jeszcze pociechy.
XIX – wieczna szkoła mieściła się w nie istniejącym dziś drewnianym budynku, “w ciasnych salkach nie mogąc pomieścić licznego zastępu dzieci”. Dlatego z inicjatywy administratora Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz Władysława Boettichera ok. 1899/1900r. wzniesiono nowy gmach szkolny. Służy on do dziś ( po kilku remontach i rozbudowie) kolejnym pokoleniom dzieci i młodzieży.
Wzniesiony sto lat temu budynek szkolny był funkcjonalny, bardzo nowoczesny, duży, murowany, oświetlony elektrycznie, skanalizowany, centralnie ogrzewany, posiadał wysokie i przestronne sale lekcyjne. Można rzec, ze spełniłby dzisiejsze standardy. Wewnątrz budynku mieściły się toalety.
Podłogi w salach lekcyjnych i na korytarzu pokryte były brązowo – czarną substancją tzw. pyłochłonem, który neutralizował kurz.
Jeszcze w 1913 r. w Leśmierzu była szkoła czteroklasowa, koedukacyjna tj. dla dziewcząt i chłopców. Zajęcia odbywały się w trzech językach: rosyjskim – Leśmierz znajdował się w zaborze rosyjskim, niemieckim – z uwagi na mieszkających w osadzie 100 obywateli II Rzeszy i polskim – w tym języku nauczano Polaków religii katolickiej. W czasie wojny światowej lub tuż po jej zakończeniu zmniejszono liczbę oddziałów do trzech.
W 1923 r. dzięki staraniom Rady Pedagogicznej został zakupiony dla szkoły sztandar.
1926 – 1938
Czas I wojny światowej doprowadził do zubożenia Towarzystwa Przemysłowego Leśmierz, a to do chęci uwolnienia się od ciężarów ponoszonych na szkolnictwo. Towarzystwo zwróciło się do władz szkolnych z wnioskiem o upaństwowienie prywatnej szkoły fabrycznej. 15.X.1926r. oddało bezpłatnie gmach szkolny wraz z umeblowaniem i pomocami naukowymi władzom oświatowym. Jednocześnie władze oświatowe podniosły stopień organizacyjny szkoły z 3 klas na 4 klasy oraz włączyły do obwodu szkolnego okoliczne wioski. Po upaństwowieniu oprócz zajmowanych dotychczas 3 sal lekcyjnych, sztoła przejęła w posiadanie cały gmach, czyli jeszcze 2 sale, w których dotąd mieściła się ochronka.
Z dniem l września 1929 r. władze Kuratorium Okręgu Szkolnego w Łodzi podniosły stopień organizacyjny szkoły do 6-u klas, a rok później, l września 1930 r. do 7-u klas. Do wybuchu wojny dziewięć roczników tutejszej młodzieży zdobyło pełne, podstawowe wykształcenie.
Z inicjatywy Rady Pedagogicznej 21 maja 1930 r. nadano szkołę w Leśmierzu imię żyjącego w I połowie XIX wieku patrioty, poety i “przyjaciela dzieci” Stanisława Jachowicza. Z notatek S. Skupieńskiego wynika, że uczyniono tak m in. ze względu na znajdujące się w ścianie frontonu gmachu szkoły popiersie Jachowicza. Kiedy i przez kogo został wykonany ów wizerunek poety nie wiadomo.
Kierownikiem szkoły jeszcze w 1920 r. został Stefan Skupieński. Dzięki zachowanym jego notatkom wiemy, że w roku szkolnym 1930/31 zapisało się do szkoły w Leśmierzu ponad 400 dzieci, których w 10-u oddziałach uczyło 8 nauczycieli. Zatem klasy były przepełnione, liczyły ponad 40 dziewcząt i chłopców.
Uczniowie nosili granatowe fartuchy na co dzień, a od święta granatowe mundurki obszyte trzema białymi taśmami.
Dbano o rozwój patriotyczny i religijny. Bardzo uroczyste były obchody 3 Maja. W tym dniu uczniowie pod opieką nauczycieli parami szli ze sztandarem szkoły do kościoła, świętowano także uroczystość patrona młodzieży ‘. Stanisława Kostki (18 września). Mszą św. w kościele rozpoczynano i kończono każdy rok szkolny, a w każdą niedzielę uczniowie chodzili parami do leśmierskiej świątyni na Mszę.
Istotnym elementem wychowania było harcerstwo. Przy szkole działało 1916/17 r. Powstała męska drużyna im. T. Kościuszki i żeńska im M. Konopnickiej. 8 kwietnia 1917 r. otrzymali sztandar. Pierwszym opiekunem harcerzy był ks. S. Suchański, później S. Skupieński, drużynową Jadwiga Sobór. Leśmierscy harcerze uczestniczyli we wszystkich szkolnych uroczystościach. Począwszy od 1931 r. co rok organizowali letnie obozy w pobliskich miejscowościach. W 1935 r. harcerze z leśmierskiej szkoły uczestniczyli w odbywają- m się w Spalę Światowym Zlocie Skautów.
Bardzo aktywne w tutejszej Szkole było koło PCK. Działała pomoc koleżeńska. Cukrownia opiekowała się dziećmi swoich pracowników zapewniając; im bezpłatne podręczniki, zeszyty, atrament, ołówki, stalówki.
Nauczyciele doskonalili swoje umiejętności, m. in. uczestnicząc cztery razy do roku w lekcjach pokazowych i dyskusjach. Kierownik leśmierskiej szkoły S. Skupieński przez wiele lat przewodniczył takim zebraniom pedagogów, organizowanym w szkołach gminy Tum i Leśmierz.
1939-1944
We wrześniu 1939r. mieścił się w budynku szkoły polski szpital polowy, sanitariuszkami były nauczycielki.
W czasie okupacji do listopada 1939r. odbywały się lekcje, później Niemcy nie pozwolili na naukę polskich dzieci. Pedagodzy z Leśmierza podzielili losy tysięcy polskiej inteligencji. Aresztowani zostali przez gestapo w 1939 r. kierownik szkoły Stefan Skupieński i ks. kanonik Kazimierz Szymański. Pierwszy zmarł w obozie Mauthausen – Gusen w 1941 r. Jego prochy pochowano na cmentarzu w Tumie. Ks. Szymański zginął w Dachau w 1941 r. Kazimierz Kotwicki w wyniku ran odniesionych na froncie stracił wzrok, Edmund Pawłowski oficer rezerwy został aresztowany przez NKWD i zamordowany wiosną 1940 r. w Katyniu.
W budynku szkolnym znajdowała się hitlerowska administracja, dla kilku dzieci niemieckich zorganizowano tu naukę.
Dzięki zapobiegliwości leśmierzan, znajdujące się obok wejścia od strony południowej, popiersie patrona szkoły zostało ukryte i Niemcy nigdy nie dowiedzieli się o jego istnieniu. Do dziś nie wiadomo natomiast co stało się z przedwojennym sztandarem szkoły. Świadkowie wspominają, że widzieli ów sztandar jeszcze tuż po okupacji.
1945-2003
Zaledwie miesiąc po wyzwoleniu Leśmierza, które nastąpiło 18 I 1945r., gdy jeszcze trwała wojna, Jan Pawlak przystąpił do zorganizowania zajęć lekcyjnych. 26 II 1945r. został kierownikiem tutejszej szkoły. Pracy było dużo. Czytać i pisać nie potrafiło sześć kolejnych roczników młodzieży. Pierwszy rok szkolny po wojnie był wyjątkowo krótki. Od końca lutego do l lipca 1945r. w szkolnych ławach zasiadło 375 uczniów. Nauczało ich 7 nauczycieli.
Jeszcze przez kilka kolejnych lat klasy były przepełnione, liczyły po 40 – 50 uczniów. W pięciu salach lekcyjnych na parterze nauka odbywała się na dwie zmiany. W 1954r. utworzono w szóstym pomieszczeniu świetlicę.
Na piętrze mieszkali nauczyciele. Nie było szatni, palta wieszano na korytarzu, nie zmieniano obuwia( były pyłochłony). Uczniowie działali w szkolnych organizacjach ZHP, PCK, LOP, SKO, jeszcze na początku lat 60 -tych w Leśmierzu istniało szkolne koło Odbudowy Warszawy, które wysyłało pewne sumy pieniężne na ten cel.
W okresie stalinowskim szkoła została pozbawiona imienia Stanisława Jachowicza, na szczęście nie nadano jej innego “słusznego” patrona.
W tamtych trudnych czasach miał miejsce niezwykły epizod w historii naszej szkoły. Pod koniec 1958r. powstał 30 – osobowy zespół muzyczny złożony z uczniów. Naukę nut, a następnie gry na skrzypcach, mandolinie, flecie, akordeonie, perkusji i saksofonie prowadził, z wielką cierpliwością, p. Józef Klimczak. Nie pracował w szkole, uczył muzyki “z potrzeby serca”.
Po kilku miesiącach systematycznych prób, zespól dał pierwszy krótki i udany występ w szkole. Minęły następne miesiące pracy i uczniowie wystawili dwugodzinną bajkę muzyczną “Kopciuszek”. Muzykę i libretto napisał p. Klimczak. Była orkiestra, chór, aktorzy, razem 60 uczniów. Szyto stroje, robiono rekwizyty. W przygotowania zaangażowali się nauczyciele i rodzice. Premiera “Kopciuszka” była dużym przeżyciem dla leśmierzan. Bajkę obejrzeli też mieszkańcy Łęczycy, a w końcu usłyszeli słuchacze w całej Polsce, gdyż występ leśmierskiej młodzieży zarejestrowało Polskie Radio. Działalność zespołu przerwała w 1960r. śmierć p. Klimczaka.
W okresie 1967 – 72, a następnie 1977 – 79 budynek szkolny został poddany rozbudowie i remontowi. Podniesiono mury pierwszego piętra, zmieniono dach, a podłogi drewniane zamieniono na płytki PCV.
W latach 1986-92 wybudowano przestronną salę gimnastyczną, zaś w1997r. oddano do użytku “nową szkołę”, czyli cztery , dobrze wyposażone ,sale lekcyjne , służącym klasom I – III.
W 1993r. dzięki staraniom Rady Pedagogicznej, Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego przywrócono Szkole Podstawowej w Leśmierzu imię Stanisława Jachowicza oraz ufundowano nowy sztandar.
Z dniem l I 1993r. szkoła została przejęta przez władze Samorządowe Gminy Ozorków.
Po zakończeniu II wojny światowej placówka funkcjonowała jako szkoła siedmioklasowa, od 1967r. jako ośmioklasowa. Była też Szkołą Zbiorczą.
Od września 1999r. jest tu sześcioklasowa Szkoła Podstawowa. W tym samym budynku powstało także Gimnazjum. Gimnazjum jest pierwszą w dziejach Leśmierza szkołą średnią.
2004-2017
W roku 2004 Szkoła Podstawowa i Gimnazjum zostają połączone w Zespół Szkół.
……